روش های درمان مثانه بیش فعال و دلایل و نشانه های آن

مثانه بیش فعال (OAB) نوعی اختلال در عملکرد مثانه می باشد، این اختلال فرآیند ذخیره سازی ادرار را با مشکل رو به رو می کند و فرد دچار تکرر ادرار می شود و در کنترل علائم با مشکل مواجه می شود، چرا که علائم آن به شکلی ناگهانی بروز پیدا می کند. برای رفع این مشکل باید به متخصص اورولوژیست مراجعه کرد، تا با انجام آزمایش دلیل این امر پیدا شود. روش هایی برای درمان مثانه بیش فعال موجود است، که در ادامه به ذکر این روش ها پرداخته ایم.
بیش فعالی مثانه در میان افراد جوان نیز دیده می شود، اما بیشتر در افراد مسن شایع است، لازم به ذکر است، که این عارضه یک امر طبیعی در پروسه پیری نمی باشد. این بیش فعالی شامل میل شدید و ناگهانی برای خالی کردن مثانه می باشد. بیش فعالی می تواند، به دلایل مختلفی ایجاد شود، با انجام مجموعه ای از آزمایش ها تشخیص دقیقی از علت این موضوع به دست می آید.

درمان مثانه بیش فعال

علت بروز بیش فعالی مثانه هنوز پیدا نشده است. در شرایط عادی عضله مثانه تا زمانی که به آرامی پر می شود آرام است، با پر شدن مثانه تا نیمه عضله ها کشیده می شوند و احساس نیاز به دفع ادرار به وجود می آید. پس از این احساس برخی افراد می توانند، تا یافتن زمان مناسبی برای رفتن به توالت، این علائم را کنترل کنند.

در واقع مثانه افرادی که به سندروم پرکاری مثانه مبتلا هستند، پیام های اشتباه به مغز ارسال می کند و با وجود پر نبودن، این احساس در فرد به وجود می آید که مثانه به قدری پر شده است، که کنترل آن تقریبا از ارده فرد خارج است. در این شرایط عضله های موجود در مثانه خیلی زود منقبض می شوند و احساس پر بودن مثانه شدت می یابد.

نشانه های سندروم مثانه پرکار

علائم بیش فعالی مثانه در افراد مختلف متفاوت است و نباید آن را با علائم بی اختیاری ادرار اشتباه گرفت، شاید در شرایطی که فرد برای مدت طولانی خود را کنترل می کند، یا خنده ناگهانی و هیجان غیر منتظره ای را تجربه می کند، دچار نشتی ادرار شود. نشانه های داشتن مثانه بیش فعال شامل نیاز ناگهانی به دفع ادرار که به سختی قابل کنترل باشد، تجربه بی اختیاری بلافاصله پس از احساس ناگهانی دفع ادرار، تکرر ادرار یعنی بیشتر از 8 بار در 24 ساعت نیاز به دفع مثانه باشد، شب ادراری که شامل بیدار شدن، از خواب بیشتر از دو مرتبه می باشد.

مهم ترین علائم، بی اختیاری ادرار و داشتن نیاز مکرر برای تخلیه مثانه می باشد، در مواردی این اختلال برای همیشه با بیمار باقی می ماند و برای باقی افراد، درمان مثانه بیش فعال نتیجه بخش خواهد بود.

دلایل بیش فعالی مثانه

برای این که بدانید، علت تکرر ادرار در زنان و مردان چیست و چگونه درمان می شود، باید با عضله دترسو آشنا شوید. عضله دترسو ماهیچه است، که در پشت دیواره مثانه جای دارد و با ادار کردن منبض می شود و از فیبر های عضلانی صاف ساخته شده است، مکن است علت بیش فعالی مثانه به دلایل وجود آسیب در این عضله به وقوع بپیوندد. با انقباض بی موقع این ماهیچه احساس نیاز به تخلیه ادرار شکل می گیرد، در واقع بیش فعالی مثانه به این ماهیچه بستگی دارد.

معمولا پشت سر گذاشتن دوران بارداری و زایمان تضعیف عضلات لگن را به همراه خواهد داشت، عضلات لگن به طور معمول از اندام های زیر شکم فرد حمایت می کنند و با تضعیف آن ها احتمال می رود مثانه بیش فعال شود. این حالت ترومای شکمی دارد.

اختلالات عصبی چون وقوع بیماری پارکینسون، سکته مغزی و ام اس در وقوع این سندرم دخیل می باشند، در مواردی نیز تکرر ادرار به دلیل مصرف زیاد مایعات یا نارسایی کلیه و بیماری دیابت می باشد. مصرف داروهایی که سرعت ادرار را افزایش می بخشند و در هنگام مصرف آن ها باید آب زیادی نوشید بر این اختلال دامن می زنند، عفونت حاد دستگاه اداری، تومور یا سنگ مثانه و مصرف بیش از حد کافئین و الکل از رایج ترین دلایل پرکاری مثانه می باشند. خبر خوب این که درمان خانگی تکرر ادرار شناخته شده و در دسترس می باشد.

بزرگ شدن پروستات، یبوست یا جراحی  های گذشته برای درمان انواع بی اختیاری ادرار، کاهش عملکرد شناختی بر اثر کهولت سن، که فهم سیگنال های صادر شده از مغز را برای مثانه دشوار می کند. داشتن وزن بالا که به مثانه فشار مضاعف وارد کند، تغییرات هورمونی بعد از یائسگی که در مواردی با استروژن درمانی قابل حل می باشند، نیز از جمله دلایل بروز پرکاری مثانه می باشند.

روش های تشخیصی

برای درمان مثانه بیش فعال نیاز به انجام برخی آزمایش ها وجود دارد، نتیجه این آزمایش ها  دلیل اصلی پرکاری مثانه را به خوبی آشکار می سازد و می توان بهترین درمان را برای رفع آن اتخاذ کرد. این آزمایش ها شامل موارد زیر می باشد.

آزمایش ادرار: در این آزمایش نمونه ادرار از جنبه های بصری، شیمیایی و میکروسکوپی مورد بررسی قرار می گیرد، بررسی تعداد گلبول های سفید و قرمز نیز گویای وجود بیماری های عفونی یا سایر مشکلات دستگاه ادرار می باشند.

سونوگرافی: در این آزمایش تصویر کاملی از تمام بخش های مثانه در اختیار پزشک قرار می گیرد تا مثانه توسط پزشک بررسی شود.

سی تی اسکن: در این روش علاوه بر به دست آمدن تصویر کامل و سه بعدی از تمام مثانه ادار باقی مانده در آن نیز اندازه گیری می شود.

تست یورودینامیک: از این روش برای تشخیص بی اختیاری ادرار، اختلالات اداری و ارزیابی سرعت ادرار استفاده می شود، هدف این روش بررسی عملکرد مثانه و مجرای ادراری می باشد.

سیستوسکوپی: در این روش یک اسکوپ روشن وارد مثانه می شود، این روش هم با بی حسی و هم با بیهوشی قابل اجرا می باشد، از این روش برای بررسی ناهنجاری هایی جون تومور و سنگ مثانه استفاده می شود.

روش های درمان

درمان مثانه بیش فعال از روش های متعددی امکان پذیری می باشد، از این روش ها متناسب با شرایط بیمار و طبق نظر پزشک استفاده می شود، که موارد زیر را در بر می گیرد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی کف لگن در کنترل داشتن بر مثانه موثر می باشد، پزشک با توجه به مشکل بیمار تمریناتی را آموزش می دهد، که در تقویت عضلات کف لگن موثر واقع شوند، که بتوان در کنترل تکرر ادرار و علائم شبانه آن موفق بود.

دارو درمانی

ممکن است پزشک استفاده از دارو برای بیمار مناسب تشخیص دهد، در این صورت احتمالا دارد، پزشک داروهایی نظیر تولترودین، تروسپیوم، اکسی بوتینین، سولیفناسین و داریفناسین را برای بیمار تجویز کند.

بوتاکس

معمولا پس از این که بیمار از دارو درمانی نتیجه خوبی دریافت نکرد، پزشک استفاده از بوتاکس را پیشنهاد می کند. تزریق دوز های کم بوتاکس به آرامش عضلات کمک می کند و نوعی درمان بی خطر برای تکرر ادرار محسوب می شود. این روش 6 تا 8 ماه ماندگاری دارد.

تحریک اعصاب

تحریک اعصاب راهی دیگر برای درمان مثانه بیش فعال می باشد، در این شیوه درمانی سیگنال های الکتریکی اعصاب را که به سمت مثانه پیام می فرستند تغییر می دهند. برای این کار از یک سیم کوچک که از ناحیه پایین کمر یا سوزنی ظریف که از پوست ساق پا وارد بدن می شود استفاده می کنند.

جراحی

استفاده از جراحی زمان پیشنهاد می شود، که هیچ کدام از روش های ذکر شده در درمان موثر نباشد. چهار نوع جراحی برای درمان وجود دارد، که در درمان مفید می باشد.

1. تحریک عصب ساکرال: برای درمان تکرر ادرار، از الکترود های کوچکی در قسمت زیر پوست باسن یا پایین شکم استفاده می شود، تا در ارسال به موقع و درست سیگنال برای زمان نیاز به ادرار کمک شود.
2. انحراف ادار: برای کنترل دفعات ادرار مسیر لوله هایی که مسئول رساندن ادرار از کلیه به مثانه می باشند، را تغییر می دهند، معمولا در این روش یک سوراخ در شکم ایجاد می شود و ادرار از طریق کیسه استومی تخلیه خواهد شد.
3. سیستوپلاستی: در صورتی که تکرر ادرار به دلیل کوچک بودن مثانه به وجود آمده باشد با استفاده از این روش مثانه برگ می شود، استفاده از این روش از آخرین گزینه های پیشنهادی پزشک معالج خواهد بود.
4. حذف مثانه: در شرایط حاد ممکن است، جراح برداشتن مثانه را پیشنهاد دهد، در این صورت ادرار از طریق کلیه ها به داخل کیسه استومی هدایت می شود.

رژیم غذایی برای مثانه بیش فعال

استفاده از یک رژیم غذایی مناسب در درمان مثانه بیش فعال موثر می باشد. پرهیز از نوشیدن انواع نوشیدنی های گازدار و حباب دار مفید است، زیرا باعث تحریک مثانه می شوند، نوشیدن بیش از حد آب به این موضوع دامن می زند، نوشیدن مایعات را چند ساعت قبل از خواب متوقف کنید، تا در شب دچار مشکل نشوید، مصرف کافئین را محدود کنید، مصرف برخی غذا ها در افراد به تحریک ادرار بیشتر منجر می شود، ممکن است این غذا ها شامل غذا های تند، غذا های حاوی شیرین کننده مصنوعی و غیره باشند.